Gaur, azaroak 28, Zabaltzen aurkezten dugu, SOS Arrazakeria Gipuzkoaren Eraldaketa Sozialerako Hezkuntza proiektua, EMAUS Gizarte Fundazioarekin partzuergoan eta UPV/EHUren laguntzarekin. Proiektu horren bidez, gaitasunak eraiki eta indartu nahi dira, ahalduntze-prozesuak lagundu, etxeko langileen sareak babestu eta sustatu, eta etxeko sektorean lan egiten duten emakume migratuen ekimen sozioekonomiko propioa bultzatu.
GALDERA. Zer da Zabaltzen eta nola sortu zen proiektuaren ideia?
ERANTZUNA. Zabaltzen Gipuzkoako etxeko langile migratzaileen baldintza prekarioei eta ikusezinei zuzenean erantzuteko sortu da. Duela hamar urte baino gehiagotik, Gipuzkoako SOS Arrazakeria doako lan-aholkularitzako zerbitzu baten bidez aritu da errealitate horiek artatzen, eta, horri esker, langile horiekin gertuko harremana ezarri ahal izan da. Esperientzia horri esker, lan-zailtasunak ez ezik, emakume horien premia zehatzetara egokitutako babes-, prestakuntza- eta ahalduntze-espaziorik eza ere identifikatu zen.
Emakumeen etxeetan ahalduntze-eskolak bezalako ekimenak dauden arren, horiek ez dituzte beti etxeko langileen errealitate espezifikoak jorratzen. Hutsune horren ondorioz, esku-hartze bat diseinatu zen, laneko premiei ez ezik, premia sozialei eta komunitarioei ere erantzuteko. Proiektua aurretiko diagnostiko batean oinarritzen da, emakume horiek bizi dituzten prekarietate ekonomiko, laboral eta emozionaleko baldintzak agerian utzi zituena, baita haien gizarte-isolamendua eta laguntza-sarerik eza ere.
Proiektuaren helburu nagusia espazio seguru bat sortzea da, etxeko langileek antolatzeko, beren eskubideei buruz ikasteko eta potentzial kolektiboa garatzeko aukera izan dezaten. Gainera, ahalduntze-prozesuak sustatu eta gaitasun indibidualak zein kolektiboak eraiki nahi ditu, ekintza politikorantz eta egiturazko aldaketarantz aurrera egiteko norberaren eta taldearen indartzea funtsezkoak direla ulertuta.
Zabaltzen SOS Arrazakeria Gipuzkoak EMAUS Gizarte Fundazioarekin partzuergoan eta UPV/EHUren laguntzarekin bultzatutako lankidetza-ahalegin gisa aurkezten da. Talde horrek, proiektuaren tresnak diseinatzeaz gain, ebaluazio-osagai bat ere osatu zuen, prestakuntza-prozesuaren eragina neurtzeko. Hala ere, hasieran kokatu ez genuen edo hainbesteko garrantzirik eman ez genion dimentsioetako bat afektibitatea da, funtsezkoa izan baita helburu horiek lortzeko.
Zabaltzenek, hasieratik, zaintza kolektiboa parte-hartzaileei emozionalki eusteko funtsezko ardatz gisa integratzen du, afektua eta elkartasuna nortasun kolektibo indartsu bat eraikitzeko funtsezko oinarriak direla ulertuta. Eskola politikoaren jarduerak inplementatzeko eta moduluak garatzeko bidean, dimentsio afektibo horren potentzial izugarria ikusi ahal izan dugu. Prozesuaren erdian, ikusten ari garen emaitzek osagai hori funtsezkoa dela berresten digute, baita hasieran aurreikusi genuena baino garrantzitsuagoa dela ere. Zortea izan dugu garaiz konturatzeko, balioa emateko eta proiektuaren barruan benetan merezi duen lekua emateko. Ikuspegi horrek, proiektuaren helburua indartzeaz gain, Zabaltzen ulertzeko eta aurrera eramateko dugun modua ere eraldatu du.
G. Zein da Zabaltzen-en helburu nagusia eta zergatik da hain beharrezkoa egungo testuinguruan?
E. Zabaltzen programaren helburu nagusia etxeko langile migratzaileen ahalduntzea sustatzea da, haien gaitasunak, eskubideak eta laguntza-sareetarako sarbidea indartuz. Gainera, zaintza-lanaren balioa gizartearen funtsezko zutabe gisa ikusaraztea eta egiten dutenak duintzea bilatzen du. Lan hau ez da kanpo-komunikazioaren kontua soilik; kontua ez da herritarrak sentsibilizatzea soilik, baizik eta baita zaintzan dihardutenei duintasuna eta balioa ematea ere, etxeko langileak barne.
Emakume horiek funtsezko lanak egiten dituzten arren, ez daude gizarte-egituretatik kanpo, ezta balio duen eta ez duen horren gainean eraiki ditugun estereotipoetatik kanpo ere. Historikoki, zaintzak arlo pribatuan kokatu izan dira, eta inoiz ez dira ohiko “lan” gisa ikusi, ez baitzeuden ekonomikoki aitortuta. Gaur egun ere, emakumeak lan-merkatura atera garen paradigma sozialaren aldaketa igarotzen ari garenean, desberdintasun-dinamikak errepikatzen jarraitzen dugu. Zaintza-kate globalek, non Hegoalde Globaleko emakumeek tokiko emakumeak ordezkatu dituzten ordaindutako lan horiek egiteko, iraunarazi egiten dute zaintzea ez dela enplegua, baizik eta “emakumeen lan historikoa”.
Pertzepzio horrek emakume langileei eta harrera-biztanleei eragiten die, eta adineko edo mendeko pertsona bati etxean laguntzea “benetako lantzat” ez hartzeko pentsamenduari eusten diote. Desbalorizazio hori agerikoa da beste jarduera batzuekin egiten diren konparazioetan, hala nola fabrika batean lan egitearekin, enplegu formaltzat hartzen baita. Hala ere, zainketa-lanak eskala askoz zabalagoa du, komunitatetik hasi eta barru-barrutik hasi eta gizarte- eta erakunde-eragineraino. Lan hori aitortzeak eta duintzeak maila anitzetan eta eskala askotan jorratzea eskatzen du, eta mugimendu feministak, bereziki Euskal Herrian, lan horretan dihardu batzuk.
Testuinguru horretan, etxeko langile migratzaileek prekarietate estrukturalari aurre egin behar diote, ezaugarri hauek dituena: lan-eskubiderik eza, esplotazioa eta generoan, jatorrian eta klasean oinarritutako diskriminazio intersekzionala. Pandemiak zaintzaren zentraltasuna agerian utzi zuen arren, iritsi diren lege-hobekuntzak, hala nola LANEren 189. Hitzarmena berrestea, oraindik ez dira nahikoak, bereziki horiek beteko direla bermatzeko mekanismorik ez dagoelako.
Zabaltzen-ek egiturazko aldaketak bilatzeaz gain, zaintza kolektiboa, erresilientzia emozionala eta langileen arteko elkartasuna sustatuko dituen espazio integral gisa ere planteatzen da. Ikuspegi feminista, arrazakeriaren aurkakoa eta intersekzionala txertatzen du, desberdintasun horiei lan- eta emozio-ikuspegitik heltzeko, baina baita ikuspegi komunitario eta eraldatzaile batetik ere. Ahalegin horrek herritarrak sentsibilizatzeaz gain, eragin politikoa sortzen du, eta, horrez gain, zuzenean lan egiten du lan hori egiten duten pertsonekin, haien lana modu ukigarri eta esanguratsuan aitortzeko eta duintzeko.
G. Zabaltzen etxeko langile migratzaileen lanean oinarritzen da. Zuen ustez, zergatik ikusezin bihurtu da historikoki sektore hori?
E. Etxeko lana arlo pribatuaren zatitzat hartu izan da historikoki, eta horrek erregulazio eta errekonozimendu publikotik kanpo mantendu du. Ikusezin egite hori arau patriarkal eta klasistetan sustraitzen da, zeregin horiek emakumeen esku uzten baitituzte, rol “naturalen” parte gisa hartuz. Gainera, ugalketa-lana “benetako lana” ez delako ideia betikotu egin da, eta horrek gizartean balioa galtzen laguntzen du.
Esaten ez dena, ez da existitzen. Kontatzen ez dena, ez da ikusten. Ez da beharrezkoa ekonomia feministan aditua izatea edo Cristina Carrasco irakurri izana produkzio-ekonomia ugalketa-ekonomiari esker mantentzen dela onartzeko. Azken hori gabe — zaindutako, elikatutako eta lan egiteko gaitasuna duten langilerik gabe — ekoizpena ezinezkoa izango litzateke, besterik gabe. Garrantzitsua izan arren, lan hori sistematikoki ikusezin bihurtu da. Eta orain, emakumeek produkzio-merkatuan duten partaidetza handitzearekin batera, ugalketari dagokionez dagoen hutsune hori beste emakume batzuekin betetzen ari da. Ordezkapen bat ikusten ari gara: lehen sistema horri eusten zioten emakumeak orain emakume migratzaileek eta pobreek ordezkatzen dituzte, eta sarritan lan-baldintza are prekarioagoei aurre egiten diete. Ez da kasualitatea langile berri horiek emakume arrazializatuak eta gizarte-klase behartsuetakoak izatea, emakume zuriak eta erosteko ahalmen handiagoa dutenak izan beharrean.
Etxeko langile migratzaileen kasuan, ikusezintasun hori larriagotu egiten da arrazismoa, Atzerritarrei buruzko Legea eta enplegu hori emakume arrazializatuekin lotzen duten narratiba kulturalak bezalako faktoreengatik. Emakume langile horiek lan-baldintza eskasei aurre egin behar diete, eta aurrerapen garrantzitsuak lortu diren arren, langabezia lortzea adibidez, konkista horiek oraintsukoak dira, eta oraindik ez dira nahikoak.
Erretiroaren gaia bereziki konplexua da. Urteetan, etxeko langileen kotizazioak tarteen arabera kalkulatzen ziren, ez soldata errealaren arabera, eta, gainera, haien kotizazioa mugatzen zuen gehieneko muga zuten. Sistema hori aldatu bada ere, aurretiazko kotizazioak ez dira egokitu, eta horrek esan nahi du erretirotik gertu dauden emakume askok pentsio oso baxuekin egingo dutela. Horrek etxeko langileei eragiten die bereziki, hamarkada askotan gutxieneko kopuruak kotizatu baitituzte. Orain, emakume horietako askok, urteak beste batzuk zaintzen eman ondoren, zaintzak beharko dituzte, eta ezin izango diete kostuei aurre egin, hain diru-sarrera eskasak izan zituztelako. Isabel Otxoak dioen bezala, eszenatoki horrek agerian uzten du zor historikoa dagoela sektore horrekin, oraindik ere ez baita onartzen beste edozein lan duin bezala.
Azkenik, ikusezin bihurtze horrek langileen isolamendu sozial eta emozionalari ere laguntzen dio. Zabaltzen-ek ikusezintasun hori hausten du, eta langileek beren lana ikusarazteko, duintzeko eta kolektibo antolatu gisa dituzten eskubideak eskatzeko espazioak sortzen ditu. Gainera, errepikatu ditugun logikak zalantzan jartzen ditugu, iparralde globaletik ere desberdintasun horiek betikotzen dituzten ereduetan erortzen garelako.
G.Etxeko langileak ahalduntzea da, antza, Zabaltzenen gakoetako bat. Nola lortzen duzue ahalduntze hori errealitate ukigarria izatea parte hartzen duten emakumeentzat?
E. Ahalduntzea, batez ere, Eskola Politikoaren bidez gauzatu da. Eskola Politikoak lan-eskubideak, autozainketa, lidergoa, iraunkortasuna eta bozeramailetza jorratzen ditu, besteak beste. Eskolak kontzientzia kritikoa sustatzen du eta tresna praktikoak eskaintzen ditu ekintza kolektiborako. Moduluak, modu parte-hartzailean diseinatuak, etxeko langileen behar zehatzetara egokitzen dira eta haien erritmoak errespetatzen dituzte, ikaskuntza eraginkorra eta eskuragarria ziurtatuz.
Hala ere, ahalduntzea ez da tailerretara mugatzen. Prestakuntza teknikoaz gain, Zabaltzen-ek zaintza kolektiboko praktikak txertatzen ditu astean behin topaketa informalak eginez, programatikotik askoz haratago doazenak. Topaketa horietan — kaferako eta elkarrizketarako espazioak —, tailerretan ikasitakoa berriro sortzen da elkarrizketetan. Kontzeptuei buruz hitz egitean eta taldeka hausnartzean, ideia horiek adierazi, integratu eta norberarenak egiten dira. Beste era batera esanda, tailerretan ikasitakoa emakumeen ezagutzan “kokatzen” da nonbait, baina ez banakako zerbait bezala, prozesu kolektibo baten zati bezala baizik. Gune horietan ere konfiantza eta lotura sendoagoak sortzen dira, eta laguntza emozional balioezina eskaintzen zaie parte-hartzaileei.
Alde horretatik, etxeko lanari duintasuna emateaz gain, pertzepzioa aldatzea ere sustatzen duten narratiba eraldatzaileak nola eraikitzen ari diren ikusten ari gara. Partekatutako kontakizunek, erritual kolektiboek eta emozionalki lotzen dituzten narratibek taldeko kide izatearen zentzua indartzen ari dira, eta zaintza-lanaren garrantzi soziala azpimarratzen. Prozesu hori emaitzak ematen ari da: bederatzitik zazpigarren modulua amaitu berri dugu, eta prozesua ebaluatzen ari diren UPV/EHUko ikaskideekin batera, ageriko emaitzak ikusten ari gara.
Parte-hartzaileak konfiantza hartzen ari dira jendaurrean hitz egiteko, ekimenak gidatzeko eta eragin politikoa duten prozesuetan aktiboki parte hartzeko. Ematen ari garen urratsak ikaragarriak eta zorrotzak ez badira ere, irmoak dira. Zapatistek dioten bezala: “Goazen motel, urrutira goaz eta”. Urrats txiki horiek oinarri sendoak ezartzen ari dira, eta eratzen ari diren laguntza-sareak dagoeneko proiektuaren espazioa gainditzen ari dira, eragin iraunkorra izango duten aldaketa iraunkorrak sustatuz.
Lan honen potentziala izugarria da. Ezagutzak edo gaitasunak eraikitzeaz gain, etxeko langileek beren burua eraldatzeko, ingurunea eraldatzeko eta, azken batean, hain denbora luzean ikusezin eta ahul mantendu dituzten dinamikak aldatzeko espazio bat sortzen ari gara.
G. Zabaltzen-en inpaktua ez da lokalean bakarrik geratzen. Zer nazioarteko aliantza eta lankidetza mota ari zarete proiektua bultzatzen?
E. Zabaltzen-ek tokiko errealitateak eta errealitate globalak lotzen ditu aliantza estrategikoen bidez Etxeko Langileen Nazioarteko Federazioa (FITH) eta Latinoamerikako eta Karibeko Etxeko Langileen Konfederazioa (CONLACTAHO) bezalako sareekin. Lankidetza horiek aukera ematen dute esperientziak partekatzeko, jardunbide egokietatik ikasteko eta proiektua hainbat ikuspegitatik aberasteko.
Proiektua bera eragile anitzeko espazio batekin hasi zen, Iparralde-Hegoa truke-logikatik diseinatua, errealitate globalak tokikotik eta globaletik konektatzeko helburuarekin. Online foro honek Latinoamerikako etxeko langileen erakunde sindikalen mugimenduak bildu zituen, elkarrizketarako eta ezagutza kolektiboa sortzeko espazio bat sortuz. Foro horretan, kolektibo horien esperientzia eraldatzaileak ezagutzeko eta ikaskuntzak partekatzeko aukera izan genuen, gure esku-hartzeak doitzeko.
Zergatik hasiko gara hortik? Izan ere, nazioarteko aliantzek esperientziak partekatzeko aukera emateaz gain, praktika onak eta ikaskuntza erreal eta ukigarriak ezagutzeko eta aitortzeko aukera ere ematen dute. Guretzat, espazio hau aukera bat izan zen “lurra ukitzeko” eta Ipar Globalean dugun posiziotik erreproduzitu genitzakeen logiketatik ateratzeko. Gure esku-hartzeak ezinbestean moldatzen dituen testuinguru batean bizi eta lan egiten dugu, eta, nahi gabe, beti beste errealitate batzuei erantzuten ez dieten eredu edo eskemetan eror gaitezke. Logika horiek Hego Globaleko lankideen prozesuekin elkarrizketan jartzeak gure ideiak lurreratzea, kontrastatzea eta proiektuaren funtsezko zenbait gai birformulatzea ahalbidetu zigun. Truke hau oso aberasgarria izan da, eta gure ikuspegia hobetzen eta egokitzen lagundu digu.
Intersekzionalitate globalaz ere ari gara. Etxeko laneko esplotazio- eta diskriminazio-dinamikak ez dira isolatuak; ez dira gure tokiko testuingurura mugatzen. Horregatik da hain garrantzitsua borroka globalekin konektatzea: arazo horiek migrazioa, klima-aldaketa eta justizia soziala bezalako alderdi zabalagoekin nola erlazionatuta dauden ikusaraztea ahalbidetzen digu.
Gainera, taldeko kideen eta etxeko langileen parte-hartze aktiboa eraldatzailea izan da nazioarteko foroetan. Espazio horiei esker, beste esperientzia batzuetatik ikasteaz gain, gure eta eskola politikoan parte hartzen duten langileen ezagutzei balioa eman ahal izan diegu. Haien testigantzek zainketa-lanari buruzko eztabaida globala aberastu dute, eta aliantza horien garrantzia azpimarratu dute.
Aliantza estrategikoak eraikitzea funtsezkoa da, plataforma zabalagoetan etxeko langileen ahotsa indartzen duelako, eta horrek egiturazko aldaketak eskatzeko gaitasuna indartzen duelako. Konexio horiek aukera ematen dute tokikotik haratago joateko eta elkarrekin lan egiteko, etxeko eta zaintzako lanaren eraldaketa erreal eta globalaren alde.
G. Eragin politikoa ere funtsezkoa da zuentzat. Zer aldaketa zehatz lortzea espero duzue politika publikoetan Zabaltzen-ekin?
E. Lehenik eta behin, garrantzitsua da konturatzea Zabaltzen bezalako proiektuak, bi urteko iraupena dutenak, denboran mugatutako prozesuak direla. Horrek esan nahi du ezin dugula aldaketa handirik espero hain denbora laburrean, egiturazko eraldaketek ibilbide luzeak eta iraunkorrak eskatzen dituztelako. Hala ere, Zabaltzenen egiten duguna aspaldidanik egiten ari garen eta egiten jarraituko dugun lanaren zati bat da. Ez ginen hutsetik hasi proiektu honekin, eta badakigu urrats bakoitzak garrantzi handia duela gure eragin politikorako helburuetarantz aurrera egiteko.
Gure aldarrikapenaren ardatz nagusietako bat etxeko langileen lan-eskubideak parekatzea da. Horren barruan sartzen dira gizarte-prestazioak eskuratzea, kaleratzearen aurkako babesa, lanaldiak arautzea, lan egindako ordu guztiak ordaintzea eta lan-osasuna babestea. Baina beti azpimarratzen dugu funtsezko zerbait: ez da nahikoa legeak egitea. Neurrien eraginkortasuna bermatzen duten kontrol-mekanismoak eraikitzen ez baditugu, lege horiek paper bustian geratzen dira. Horregatik, eskubideak zabaltzea ez ezik, mekanismo horiek sortzea ere eskatzen dugu, lehendik dagoena benetan eta eraginkortasunez bete dadin.
Beste funtsezko puntu bat zaintza-lana gizartearen funtsezko zutabe gisa baloratuko duten politika espezifikoak sortzea da. Horren barruan sartzen da lan-baldintza duinak bermatzea eta etxeko langileek zainketa-sisteman duten zeregina ikusaraztea. Gainera, langile migratzaileen erregularizazio administratiboa proposatzen dugu. Neurri horrek haien gizarteratzea eta laneratzea errazteaz gain, haien ongizate emozionala, psikologikoa eta psikosoziala ere hobetzen du. Ildo horretan, “Erregularizazioa Dagoeneko” bezalako ekimenak funtsezkoak dira, eta laster emaitza positiboak izatea espero dugu.
Zainketa-sistema publikoak eraikitzeko beharra ere defendatzen dugu, lan honen garrantzia aitortu eta iraunkortasuna bermatzeko. Emakume migratzaileek sistema horri egiten dioten ekarpena aitortuz eta etorkizuneko sistema publikoetan sartzea bermatuz. Aldarrikapen hori ez da gurea bakarrik; urteak daramatza mugimendu feministaren eta adinekoen eta erretiratuen plataforma askoren bandera izaten. Etxeko langileek sistema publiko horren barruan egiten duten ekarpena baloratzea funtsezkoa da lan hori duintzeko eta etorkizuna bermatzeko.
Gainera, sektore horri eragiten dion egiturazko diskriminazioari aurre egin nahi diogu. Horrek esan nahi du desberdintasunei ikuspegi intersekzionaletik helduko dieten politika publikoetan eragitea, genero-oztopoak ez ezik, migrazio-klasekoak eta -jatorrikoak ere aintzat hartuta. Funtsezkoa da intersekzionalitate horiek kontuan hartzea politika benetan eraldatzaileak sortzeko.
Azkenik, sektorea ikusaraztea da gure beste aldarrikapen nagusietako bat. Etxeko eta zaintzako lanaren errealitatea erakusten duten kanpaina eta estrategia instituzionalak sartu behar ditugu, lan hori egiten dutenak duinduz. Une honetan, etxeko langilearen irudi kolektiboa errealitatetik oso urrun dago. Prototipo oker batean oinarritutako irtenbideak diseinatzen jarraitzen badugu, inoiz ez dugu lortuko benetako problematikei ekitea. Horregatik, etxeko lana lan- eta gizarte-politiken esparruan txertatzea premiazko zeregina da, gaur egun modu prekarioan eta zatikatuan araututa dagoelako.
Laburbilduz, badakigu bi urtetan ez ditugula aldaketa horiek guztiak lortuko, baina ematen dugun urrats bakoitzak helburu komun hori lortzen laguntzen du. Eskola politiko bat sortzea, prestatzea, ahalduntzea, sareak eraikitzea… horrek guztiak ekintza politikoa indartzen du. Eta hori egiten dugu jakinda bidea luzea dela, baina aldaketa sakon eta iraunkor baterako ereiten ari garela sinetsita.
G. Azkenik, zer esango zeniekete proiektuan lagundu edo parte hartu nahi duten pertsonei? Nola lagun diezaiokete Zabaltzen-en kausari?
E. Etxeko langileei gonbidapen irekia eta zintzoa helarazi nahi diegu. Bakoitzak ematen duen aniztasun hori behar dugu, jakintzen benetako ekologia eraikitzeko, elkarrekin aurrera egin ahal izateko. Guretzat, lotura, elkar zaintzea eta sortzen den sare hori dira funtsezkoenak. Horregatik, garrantzitsuena da espazio horien parte izatera animatzea, gainerakoa kolektiboki eraikiko dugulako, guztien beharretara eta erritmoetara egokituz. Haien parte-hartzea funtsezkoa da proiektu honek hazten eta garrantzitsua izaten jarrai dezan.
Gizarte zibilari begira, zure laguntza behar dugu etxeko eta zaintzako lanaren garrantzia ikusarazteko, gure gizarte osoaren oinarri den aldetik. Guztion artean egin beharreko lana da hau. Guk ezin dugu bakarrik egin, ez lukeelako eragin bera izango. Horregatik, proiektu honen barruan antolatzen ditugun sentsibilizazio-kanpainetan, ekitaldietan eta jardueretan parte hartzera animatzen zaituztegu. Halaber, zure lankidetza aktiboa eskatzen dizugu gizarte-eragileekin, sindikatuekin eta antzeko erakundeekin aliantzak sustatzeko, eragin politikoa eta etxeko langileen eskubideen defentsa indartuz.
Funtsezkoa da lehendik dauden ekimenak babestea, hala nola Ekonomia Sozial eta Solidarioa eta kooperatibismoa. Hernanin, adibidez, Maitelán kooperatiba dugu, etxeko langileak buru dituena, eta antzeko beste ekimen asko ari dira eraikitzen zaintza-lanerako alternatiba iraunkorrak. Horiek ikusaraztea, babestea eta horien alde egitea funtsezkoa da eredu bideragarri eta eraldatzaile bihur daitezen.
Begirada aldatzea ere beharrezkoa da. Hausnartu behar dugu nola etxeko lana ikusezin bihurtzeak boterearen eta diskriminazioaren dinamikak betikotzen dituen. Gogoeta egiteko gonbidapen hori ez da soilik gizarteari zuzenduta, baita guri ere. Lan egin behar dugu narratiba sozial bat eraikitzeko, etxeko langileei duintasuna emango diena eta haien funtsezko zeregina aitortuko duena, ez bakarrik foro politikoetan, baita eguneroko espazio guztietan ere: komunikabideetan, plazetan, parkeetan, ile-apaindegietan, tabernetan eta baita okindegietan ere. Elkarrizketa hau leku guztietan egotea behar dugu.
Horrek ere konpromiso pertsonala eskatzen du. Gure ingurune hurbilenetan etxeko langileekiko errespetua eta aintzatespena sustatzea lehen urratsa da. Lan-harreman bidezkoak eta bidezkoak sustatzea funtsezkoa da, batez ere etxeko lanak kontratazio pribatuko baliabidea izaten jarraitzen duelako eta, gaur egun, Estatuak bermatzen ez dituen etxeko zainketen eskariaren zati handi bat betetzen duelako. Errealitate hori oso ohikoa da gure ingurunean, eta gure erantzukizunari buruz hausnartzera bultzatu behar gaitu, lan-harreman bidezkoak eta etxeko langileen eskubideak errespetatzen dituztenak ezartzeko.
Azkenik, proiektu hau babestu nahi duten pertsona guztiei eskatzen diegu Zabaltzenen jarduerak eta lorpenak zabaltzeko. Gero eta pertsona gehiagok ezagutzen eta babesten dute ekimen hau, eta urrats bat gertuago gaude etxeko eta zaintzako lanaren egoera eraldatzetik. Prozesu horrek etxeko langileei mesede egiteaz gain, gizarte gisa mesede egiten digu.